کتاب روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی منتشر شد

کتاب «روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی»، تالیف دکتر قاسـم درزی، عضو هیات‌علمی پژوهشکده اعجاز قرآن و  دکتر احد فرامرز قراملکـی منتشر شد.

کتاب روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی، در 302 صفحه در قطع رقعی با قیمت 470.000 ریال در سال 1399 توسط انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است.

مطالعات میان رشته‌ای از مطالعات نوپدید در دوره معاصر محسوب می‌شود که تحول شگرفی در دانش پدید آورده است. جامع نگری و پرهیز از نگاه های یک سویه به دانش اصلی ترین مزیت این دست از مطالعات محسوب می‌شود.

مطالعات کاربردی و حل مسائل فردی-اجتماعی نیز از دیگر عوامل مهمی محسوب می‌شوند که ضرورت اتخاذ رویکرد میان‌رشته‌ای را ایجاب کرده اند. در دوران اخیر مطالعات اسلامی و به شکل ویژه‌تر مطالعات قرآنی نیز به دنبال اتخاذ این رویکرد میان‌رشته‌ای بر اساس این ضرورت هستند.

از سوی دیگر مطالعات میان‌رشته‌ای به سهولت صورت نمی‌پذیرد و عدم توجه به روش‌شناسی مرتبط می‌تواند مطالعات میان‌رشته‌ای را با آسیب‌های جدی مواجه کند. عدم‌آگاهی از مفاهیم و تاریخچه میان‌رشتگی در کنار نبود دانش کافی در ارتباط با روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای، محوری‌ترین دلایل ضعف این دست از مطالعات محسوب می‌شوند. در این میان مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی نیز به دلیل فقدان روش‌شناسی منسجم، دچار آسیب‌های متعددی شده است. همین مسئله، ضرورت تألیف چنین کتابی را فراهم آورد.

کتاب حاضر که اولین کتاب منسجم در زمینه مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی است، در قالب سه بخش و 14 فصل سامان یافته است. سه بخش اصلی این کتاب عبارتند از درآمد، گونه‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی، الزامات مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی.

نگارندگان این کتاب، در بخش اول آن، به مفهوم شناسی و تاریخچه مرتبط با مطالعات میان رشته‌ای قرآنی در چهار فصل پرداختند. فصل اول به مفاهیم کلیدی این نوع از مطالعات و فصل دوم، تاریخچه مختصری از مطالعات میان رشته ای به معنای عام و رویکردهای اسلامی مرتبط را در بر می گیرد. در فصل سوم به مباحث میان رشتگی در دوره مدرن یا به عبارتی دوران اخیر اختصاص دارد و تبیین نسبت قرآن کریم و مطالعات میان رشته ای نیز فصل چهارم این بخش است.

مؤلفان، بخش دوم و سوم این کتاب را به بحث پیرامون دو گونه روش‌شناسی یعنی روش‌شناسی توصیفی و تجویزی در مطالعات میان‌رشته‌ای قرآنی اختصاص دادند. در واقع نگارندگان، روش‌شناسی توصیفی را در قالب گونه‌شناسی مطالعات میان‌رشتگی در مطالعات قرآنی و روش‌شناسی تجویزی را نیز در قالب الزامات مطالعات میان‌رشته‌ای مورد توجه قرار داده‌اند.

مباحثی مانند ترسیم جایگاه قرآن در منظومه علوم، میان رشتگی روشی-نظری، میان‌رشتگی ابزاری-انتقادی، محورهای فصول بخش دوم این کتاب و الزامات روش‌شناختی، فرایندی و زبان‌شناختی مطالعات میان رشته‌ای قرآنی، نسبت قرآن و علم با محوریت مولفه‌های معرفتی سنت و مدرنیته و پارادایم‌های معرفت شناختی محورهای فصول بخش سوم و پایانی این کتاب را در بر می گیرند.

با توجه به این که این کتاب برای دوره کارشناسی طراحی شده و از آن جایی که مطالعات میان رشته‌ای پیچیدگی خاص خود را دارند، از این رو در این کتاب با ارائه شواهد و نمونه‌های بسیار زیاد قرآنی و اسلامی تلاش شده تا حد زیادی از پیچیدگی آن کاسته شود تا مطالب مطروحه برای خوانندگان آن سهل الوصول‌تر باشد.